Μανίες περί συγγραφέων. Φαντάζομαι τον Ίαν ΜακΓιούαν να κάθεται στο Τσέστερφιλντ γραφείο του, μοντέλο του 1265, συνδυασμένο με ανάλογη καρέκλα• όλο αυτό το βαρύ καφέ να κατακλύζει το δωμάτιο που χρησιμοποιεί για να δουλέψει. Τον φαντάζομαι να φοράει τουΐντ σακάκι χρώματος ανθρακί, το πουκάμισο να είναι άσπρο, ατσαλάκωτο, τα δάχτυλά του καθαρά, τα νύχια κομμένα στην εντέλεια• καμία αμυχή. Ξέρω, είναι μια δική μου εικόνα που μπορεί να μην έχει καμία σχέση με την πεζή, συγγραφική καθημερινότητά του. Πάντοτε, όμως, τα βιβλία του μού άφηναν μια αίσθηση ευταξίας, συμβατικής καθαρότητας, στοίχισης λέξη προς λέξη, πρόταση την πρόταση. Ναι, είναι στυλίστας της γραφής. Ποιος μπορεί να το αρνηθεί; Καμία έκφραση στα βιβλία του δεν φαίνεται να έχει περιπέσει στη σελίδα ωσάν άγουρος καρπός. Αντίθετα, η επεξεργασία της αρχικής σκέψης δείχνει να είναι βασανιστικά εκλεπτυσμένη, στοχαστικά ακριβής και συντακτικά ωφέλιμη. Το «Άμστερνταμ» με κούρασε, η σάτιρά του δεν με ακούμπησε ποτέ. Στο «Solar» χειροκρότησα έκθαμβος για το εύρος της γραφής. Στην «Εξιλέωση» μπήκα μετά τις 100 πρώτες σελίδες, αλλά μετά δεν βγήκα ποτέ. Και τώρα έρχεται ο «Νόμος περί τέκνων» να μου πιστοποιήσει το προφανές: ο ΜακΓιούαν δεν είναι κάποιος συγγραφέας που χαίρει της εκτίμησης των κριτικών και των λογής επιτροπών βραβείων λόγω κάποιου «εξωθεσμικού» πατροναρίσματος. Δεν είναι ένας άνθρωπος που δεν κυλάει αίμα στις φλέβες του, ούτε ένας επαγγελματίας της λογοτεχνίας που έχει μάθει να κινείται μόνο στα καλοσπαρμένα λιβάδια της λογιότητας. Αυτό το μυθιστόρημα μπορεί να το έχει γράψει μόνο ένας συγγραφέας που αγαπάει τους ανθρώπους και τις «μαύρες» τρύπες που βρίσκονται μέσα τους. Μόνο κάποιος που μπορεί να εμβαθύνει, να βουτήξει στις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και επιστρέφοντας στην επιφάνεια να γράψει γι’ αυτά που άκουσε και είδε. Τόσο απλά.
Η Φιόνα Μέι, ο βασικός πυρήνας τούτου του μυθιστορήματος, είναι μία νομικός καριέρας. Εκδικάζει στο Ανώτατο Δικαστήριο υποθέσεις που έχουν σχέση με το οικογενειακό δίκαιο. Η καριέρα της είναι ολοένα ανοδική και ανεπίληπτη. Κανένα ψεγάδι δεν μπορείς να βρεις σε αυτή τη κραταιά δύναμη που χειρίζεται τους νόμους με πειθώ και σιγουριά. Μπροστά σε ζευγάρια που χώρισαν και διεκδικούν περιουσία, διατροφή και παιδιά, έχει την ικανότητα να ορθοτομεί. Πάντα υπάρχει ένα στέρεο επιχείρημα και μια νομολογία για να καθαρογράψει τα επιχειρήματά της. Τα ανεπεξέργαστα παιδικά όνειρα -συν τω χρόνω- την οδήγησαν κατευθείαν στις αίθουσες των δικαστηρίων. Πρόκειται για μια γυναίκα φιλόδοξη, στοχοπροσηλωμένη. Μια δύο φορές το χρόνο, σε γιορτινές μαζώξεις νομικών, συνηθίζει να δίνει κάποια ερασιτεχνικά κονσέρτα πιάνου τα οποία διευθετεί με επαγγελματική ευπείθεια, αλλά ελάχιστη ψυχή.

Ian McEwan

Ώσπου κάποια στιγμή μια ρωγμή, καίρια το δίχως άλλο, έρχεται να ταράξει τον οικογενειακό της βίο. Ο άνδρας της, Τζακ, καθηγητής Πανεπιστημίου, περνώντας την κλασική κρίση της ηλικίας, θέλει να ζήσει έναν έντονο έρωτα, αλλά όχι με την ίδια – με μια νεότερη γυναίκα. Το παραδέχεται ευθέως, η ρωγμή ανοίγει περισσότερο, εκείνος φεύγει από το σπίτι, εκείνη αλλάζει κλειδαριά. Μέσα σε αυτή την ταραχώδη κατάσταση βρίσκεται μπροστά σε μια υπόθεση που θα κερδίσει όλη την προσοχή της. Ένα νεαρό αγόρι, λίγο πριν κλείσει τα 18 του, βρίσκεται στο νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση. Πάσχει από λευχαιμία, χρειάζεται άμεσα μετάγγιση αίματος, μόνο που οι γονείς του είναι μάρτυρες του Ιεχωβά, επομένως αρνούνται στους γιατρούς να προχωρήσουν στις απαιτούμενες ενέργειες. Το παιδί ακολουθεί οικεία βουλήσει τη γνώμη των γονιών του. Οι γιατροί αντιδρούν και ζητούν από τη Δικαιοσύνη, εν προκειμένω την Φιόνα Μέι, να αποφασίσει για την τύχη του. Εκείνη δεν διευθετεί την υπόθεση με τον συνήθη τρόπο: επισκέπτεται τον νεαρό στο νοσοκομείο για να ακούσει το παιδί. Από εκείνη τη στιγμή η έλξη –ερωτική, συναισθηματική, μητρική- θα μετατρέψει την Φιόνα από επαγγελματία των νόμων σε ερασιτέχνη της καρδιάς. Το γεγονός ότι είναι άτεκνη την κάνει ακόμη πιο ευάλωτη απέναντι στο παιδί. Η σχέση τους απλώνεται σε τόπο και χρόνο αμέσως μετά την απόφασή της που είναι υπέρ της μετάγγισης. Το παιδί αποφασίζει να ακολουθήσει τη δική του πορεία. Μαλώνει με τους γονείς του, φεύγει από το σπίτι και ακολουθεί την Φιόνα. Όμως αυτή η παράδοξη και άκρως επικίνδυνη σχέση δεν μπορεί να καρπίσει, κι ας έχει σφραγιστεί με ένα άδολο φιλί στο στόμα, όσο και αν συγκινεί και τους δύο. Στο μεταξύ, έστω και με μετρημένο, συγκαταβατικό τρόπο, η Φιόνα τα βρίσκει ξανά με τον Τζακ και όλα επιστρέφουν στην κανονικότητά τους. Αποκρούει τα ποιήματα που της στέλνει ο νεαρός Άνταμ• προσπαθεί να τον ξεχάσει. Κι όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Αυτό που θέλει είναι η ευζωία του παιδιού, αλλά όχι κοντά της. Μια ξαφνική, δραματική ανατροπή θα φέρει ακόμα πιο κοντά και ταυτόχρονα μακριά τους δύο τους. Το συναισθηματικό κύμα έχει καλύψει πλήρως την Φιόνα και το τελευταίο της οχυρό είναι ο άνδρας της. Ο γάμος τους συνεχίζεται ανήσυχα, εκείνη βγάζει από μέσα της όλη τη λάβα των αισθημάτων της δίχως ίχνος υποκρισίας ή κοινωνικής ορθότητας. Είναι γυμνή μέχρι το κόκαλο.
Μετά από όλα αυτά δεν με νοιάζει αν ο ΜακΓιούαν γράφει στο ακριβό γραφείο του ή στο τραπέζι της κουζίνας του. Ούτε αν φοράει μανικετόκουμπα όταν χτυπάει τις λέξεις στο κομπιούτερ του. Μου φτάνει που γράφει τέτοιου είδους μυθιστορήματα.
Η άριστη μετάφραση ανήκει στην Κατερίνα Σχινά.

κυκλάμινο βουνού - ξανά (και ΞΑΝΑ!)

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2016

✩ 20ο τεύχος Fractal ✔ 47 νέα κείμενα

Έχε το νου σου στο παιδί

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου